Kastamonu halk edebiyatının kuvvetli merkezlerinden biri olarak bilinir. Maniler bilhassa köylerde bağ ve bahçelerde çalışan kadınlar tarafından yapılır ve söylenirdi. Aşağı, yukarı Kastamonu İl ve İlçelerinde 20 sene öncesine kadar köylü olup da mani bilmeyen kadın yok denecek kadar azdı. İl Merkezi, Daday, Tosya, Taşköprü ve Araç köylerinde 3500'e yakın mani derlenmiştir.

Bazı Mani örnekleri: 

Geyik gibi yörürsün /Al fistanı sürürsün /Çez göğsün düğmesini /Kaymak tenin görünsün

Ay buluta burunsun / Beyaz-gerdan görünsün /Beni yardan ayıran /Sürüm sürüm sürünsün

Terziler kumaş biçer /Hasretliler zerh içer /Dünya bir konak yeri /Gelen durmaz tez geçer

Galeden inmem diyor /Lahuri giymem diyor /Olursa canfes olsun/ Goynuna girmem diyor

Küreden aldım bakır /Yarin gözleri çakır /Sevdüğümün yoluna /Gurban olsun bu fakır

Ay ışıktır varamam /Dile destan olamam /Ay buluta girince /Bağlasalar duramam

Yumak yumaktır elin /Gayet incedir belin /Yılana baş eğdirir /O senin tatlı dilin

Beni kimse asamaz, asar ise yâr asar /Eğer sen tabib isen gel sineme yara sar;

Elmayı dile dile /Kamayı sile sile /Yedi mendil çürüttüm /Göz yaşımı sile sile

Tüfeğim dolu saçma /A giz göğsünü açma /İçimde derdim çoktur /Bir yarada sen açma