Kastamonu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Çakıcılık ve Bıçakcılık

Kastamonu’da bıçakçılık sanatı günümüzde daha çok iki ilçede varlığını sürdürmektedir. Tosya ilçe merkezinde elde yapılan, bir yüzü düz, bir yüzü testere dişli, değişik ebatlardaki çakılar halk arasından Tosya Çakısı veya Tosya Bıçkısı olarak isimlendirilmektedir. Tosya Bıçkısının bir yüzünün testere dişli olması nedeniyle, çiftçiler tarafından küçük bağ işlerinde ve ziraat alanında sıkça kullanıldığı bilinmektedir.

Çakının sap kısmı yetişkin manda boynuzundan yapılmaktadır. Boynuz testere ile kesildikten sonra demir törpü ile biçimlendirilmekte; yüz kısmı ise krom nikel alaşımlı paslanmaz çelikten üretilmektedir. Malzeme olarak genellikle 440 İsveç çeliği ve t5-t7 Fransız çeliği kullanılmaktadır. Tosya Bıçkısı yüz kesimi, örs ve çekiçle soğuk dövme, yüz temizleme, su verme (çelikleme), doğrultma, parlatma ve fırçalama gibi birçok yapım aşaması bulunmaktadır. Kullanıma hazır çakılar tercihe göre deri kınında, belde taşınmaktadır. 

İnebolu ilçesi Dibek köyü Bıçakçılar mahallesinde bulunan körüklerde üretilen Evrenye Bıçağı ise bu ilçeye özgü bir bıçak türüdür. Evrenye Bıçağının sapı genelde keçi boynuzundan, yüzü eski araba makasından elde edilen çeliğin dövülerek şekillendirilmesiyle, kını ise kızılağaçtan yapılmaktadır. Bu yönüyle tüm parçaları tamamıyla el işçiliği ile üretilmektedir. Evrenye Bıçağı ismini gemicilik faaliyetleri sayesinde ekonomik olarak daha gelişmiş olduğu ve bıçaklar burada satıldığı için Evrenye köyünden almıştır. Sivri ve eğri bıçak kategorisinde bulunan Evrenye Bıçağı; ekmek bıçağı, kasap bıçağı, mutfak bıçağı olarak da kullanılmaktadır. Ekmek bıçağı dışındaki Evrenye Bıçaklarına çeşitli süslemeler yapılmaktadır.

Tosya Bıçkısı 15.08.2018 tarihinde, Evrenye Bıçağı ise 23.02.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Mahreç İşareti ile tescillenerek Coğrafi İşaret almıştır.
Ayrıca her iki unsur da Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanterine alınmıştır.